Losse schroeven

Ons huis.

Dat oude boerenhuis waar we zo lang met zo veel inspanning aan hebben verbeterd en verbouwd. Het groeide om ons heen naarmate we het vulden met kinderen, die nooit een ander thuis hebben gekend. Het veilige, gastvrije, aardse huis dat onze spreekwoordelijke burcht was. Het is niet meer van ons.

Het zucht, het steunt, het lijdt. Bij elke aardschok loopt het nieuwe barsten en littekens op. Bij elke beving brokkelt het verder af. Het kan ons niet meer bergen, het stoot ons uit. De kamers zijn ons al bijna vreemd geworden.

De Povlakte blijkt een onherbergzaam oord. We wachten nog af, maar de tijd kan komen dat we onder ogen moeten zien dat dit geen plaats is voor burchten. Dan starten we de woonwagen en trekken de wijde wereld in.

Alleen jammer dat de wijde wereld zo nauw lijkt, tegenwoordig.

Schimmenspel

dichterlijke dinsdag


Het is niet waar. Het is niet echt.
De zon, de kinderen in het gras,
de warme wind, de schone was,
een wonderlijk geslaagd gerecht.

Het lijkt maar zo. 't Zal overgaan.
Binnenkort valt het decor,
breekt het scherm zó middendoor
en blijkt het nergens op te slaan.

Vibrato

Ja, nogmaals terremoto. Het heerst nogal in deze contreien.

We zijn nu acht dagen verder en de aarde trilt nog steeds. Je wordt voortdurend een soort licht gegolf gewaar. Het heeft wel iets van een groot schip waarop je de zee niet echt voelt, maar dat toch niet helemaal stabiel is onder je voeten. (Die vergelijking met de zee zal de mensen van het ontruimde dorp verderop ook wel aanspreken: hun huizen dreigen door de Povlakte voorgoed te worden verzwolgen.) Mocht je van dat gedein een beetje suffig worden, dan brengt een klinkklare schok zo om de paar uur je wel weer bij je positieven.

Veel mensen slapen al een week, vaak met het hele gezin, in hun auto die ze zo ver mogelijk van gebouwen af parkeren. Anderen hebben tenten opgezet in het verste hoekje van hun tuin en wij gebruiken ons huis overdag wel, maar brengen de nacht in de camper door. De bovenverdieping wordt gemeden als de pest. Hopelijk slijten de zenuwen (en de seismische activiteit) voordat het winter wordt. Gisteravond, bij een wat langere beving van vier op de schaal, ben ik toch maar weer even naar buiten gerend, met bijna achterlaten van een vinger achter de deurklink. Die vinger voel ik nóg, en zo zie je maar weer wat een natuurramp met je doet.

Ons eigen dorp heeft nog geluk gehad. Een aantal huizen is onbewoonbaar, maar er zijn geen echte verwoestingen. Don Ivo's kerk is gesloten en zal dat nog jaren blijven, maar staat wel overeind en de scheve toren geeft geen krimp. Tot verdriet van mijn zoon zijn de scholen ook gespaard gebleven en sinds vrijdag zelfs weer in bedrijf. Van zijn klas van zesentwintig kinderen waren er welgeteld zes aanwezig. Veel gezinnen zijn maar vast met de zomervakantie begonnen en men is massaal weggetrokken naar zee of naar de bergen, het maakt niet uit, als de grond er maar niet beeft en je 's nachts rustig slapen kan.


Het nabije kasteel, dat prachtige kasteel waar ik zoveel hemelse avonden heb beleefd en waar vrijwel mijn hele sociale en culturele leven was geconcentreerd, heeft het niet gehouden. De veertiende-eeuwse toren is afgeknapt en voorzover de rest niet is ingestort, is het geheel onbruikbaar geworden. Mijn vriend Clark, die met zijn hartelijkheid en kunstzinnigheid dit gastvrije cultuurparadijs maakte tot wat het was, is zowel dak- als brodeloos geworden. Ik kan alleen maar hopen dat hij een nieuwe mooie plek vindt (en dan niet te ver weg, anders wordt mijn leven een huisvrouwenwoestijn). Waarmee ik maar wil zeggen dat donaties, hoe bescheiden ook, onuitsprekelijk worden gewaardeerd.

Angst en beven

Als je zomaar ineens wordt wakkergeschud door een zware aardbeving, grijp je je kinderen en maak je dat je wegkomt. Dat is eigenlijk helemaal niet zo moeilijk, vooral als de combinatie halfslaap en adrenaline je een beetje goed bekomt. Tot zover is er niet echt een probleem. Je hebt het overleefd en je huis staat er nog.

Maar dan.

De naschokken. De immense en onherstelbare schade die in je onmiddellijke omgeving blijkt aangericht. De vele mensen die plotseling dakloos zijn geworden. De ontwrichting van het maatschappelijk leven. Dat iets dat voor volslagen onmogelijk werd gehouden ineens tóch is gebeurd. En vooral het onwezenlijke gevoel dat de hele wereld in één klap voorgoed is veranderd en je nu leeft in een heel nieuwe realiteit, waarin de grond onvast is en je eigen huis een bedreiging.

Onze levens zullen voortaan worden opgedeeld in vóór en ná de aardbeving. Voor de aardbeving, toen het dorp verderop nog bestond en we hier nog nooit, nóóit van liquefactie hadden gehoord. Toen we 's avonds rustig naar bed gingen met de kalme zekerheid dat het er morgen nog zou staan. Toen we onze kinderen nog gewoon naar school brachten zonder rusteloos de muren van het gebouw af te speuren naar enge barsten, en gerommel in de verte hooguit wees op een passerende vrachtwagen of een onweersbuitje.

Voor een aardbeving van 6.0 op de schaal van Richter is het nog heel goed gegaan. Zeven doden. Er mag officieel niet eens van een ramp worden gesproken, geloof ik, en de buitenlandse media zijn ons alweer vergeten. Er worden geen hulpacties op touw gezet en ja, er zijn zoveel érgere dingen.

Maar intussen is de ramp hier nog nauwelijks te overzien.

Schudden

Je maakt hier nog eens wat mee.

We werden om kwart over één al even wakker van een schokje, maar om vier uur 's ochtends lagen we ineens te hotsen in bed terwijl een regen van gruis op ons neerdaalde uit het antieke balken-en-bakstenenplafond. Met allebei anderhalf kind in ons kielzog zijn we héél fluks naar de camper op het erf verhuisd, waar we op een hoopje in het grote bed, met zijn vijven onder twee dekens, elke naschok uitstekend konden voelen. Het was ontzettend knus.

Het is nu weer licht, het blijkt 5.9 op de schaal van Richter te zijn geweest, het huis staat er nog en vanavond arriveren nieuwe gasten. Ik ga dus maar eens duchtig aan de slag met stofzuiger en matteklopper.

Heer kip

Onze pikzwarte haan is nu acht maanden oud en bijna de helft van die tijd in functie als henhoeder. Oppervlakkig gezien bestaat die positie vooral uit puberaal lawaai, seksuele opdringerigheid en de provocerende blik van koning-van-het-erf. Hij zet een hoge borst op, kraait de ganse dag dat het een aard heeft, treedt met ijzeren regelmaat ruw zijn moeder, zuster en achternicht en heeft al een paar stuks - enigszins incestueus - nageslacht verwekt.

Kortom, hij maakt elk mannetjescliché meer dan waar. Ik bezag hem tot voor kort dan ook met enige meewarige verachting. Maar mijn oordeel begint langzaamaan in zijn voordeel te veranderen.

Ik zie hoe hij groeit in zijn rol als groepsleider en jeugdig patriarch. Als het voedertijd is, komt hij zich ongeduldig presenteren bij de keukendeur om voor de hele toom het dagelijkse rantsoen graantjes op te eisen. Als er gevaar dreigt, gaat hij erop af en als een van de hennen ergens op het terrein een alarmgeluidje laat horen, komt hij onmiddellijk met gespreide vleugels aansnellen om zijn vrouwtje tegen wat dan ook te verdedigen. Hij is voortdurend alert.

Bovendien handhaaft hij de orde in de toom. De kleine kip, zijn zuster, legde tot dusver haar eieren netjes in het hok, maar wordt daar nu niet meer getolereerd door de moederkloek die in datzelfde hok haar kuikens opvoedt. Ik heb de haan op het hele terrein plekjes zien zoeken en nestjes zien maken opdat zijn zus ergens haar ei kwijt kan. Ik heb hem zelfs samen met haar in het hok op een nest zien zitten, als toegewijde beschermer tegen de kwaadaardige agressie van hun beider moeder.

Hij is een macho. Maar een schat van een haantje.

Gebak

dichterlijke dinsdag


Een kokende vrouw op de vlakte
had één onvergeeflijke zwakte:
het beslag voor een cake
waar zij steeds voor bezweek,
zodat ze er weinig van bakte.

Festa!

Hier is het seizoen aangebroken van uitbundig bloeien, weldadige zonneschijn, rijkelijk besprenkelde kasteel- en tuinfeesten, concerten bij maanlicht en gasten die weten in welke maanden het bij ons goed toeven is. Des avonds haal ik mijn - ietwat sleetse - femme fatale uit de kast en dans op wankele tafels, en de volgende dag verwerk ik de kater tijdens langdurige strijksessies, want mijn strijkhulp heb ik in verband met crisis moeten opzeggen.

Het is dus druk. Het is ook het seizoen van langdurige en overdadige lunches met ouders van álle klasgenootjes van de kinderen ter afsluiting van het schooljaar, en binnenkort is mijn oudste zoon alwéér jarig. Dat is nogal erg. Ik zal u uitleggen waarom.

Kinderpartijtjes staan hier nog in de kinderschoenen. Ze bestaan meestal uit een gehuurd, betegeld zaaltje met daarin een enorme tafel vol heerlijke hapjes die geen kind interesseren en de boodschap 'spelen jullie maar wat', terwijl de ouders, die allemaal méékomen en -blijven, veruit in de meerderheid zijn. Ik heb daar moeite mee. Zelf opgegroeid met van die leuke, goed georganiseerde oudhollandse kinderverjaardagen, ben ik al een paar jaar bezig met het plaatselijk bijbrengen van de juiste feestetikette. Ik boek slechts heel langzaam wat vooruitgang in mijn zendingswerk.

Het is ook lastig dat op zijn minst de hele klas, en bij voorkeur ook nog de parallelklas, uitgenodigd moet worden. Gelukkig komt dan hooguit een derde opdagen, maar het exacte aantal gastjes valt moeilijk te voorzien. En hoe uitdrukkelijk je ook op de uitnodiging vermeldt dat het feestje van vier tot zeven zal plaatsvinden, er zijn er altijd die om half zes nog eens komen aanzetten of om negen uur nóg niet zijn opgekrast. Het is dus nog niet zo makkelijk de vriendjes in een gestructureerd themafeest met ludieke activiteiten en een tijdige climax te persen. En wat doe ik intussen met al die ouders?

U begrijpt dat dit soort hoogtepunten mij aardig wat hoofdbrekens kosten. Ik zal er in de nabije toekomst nog wel eens over berichten. En nu ga ik maar weer wat strijken, want ik ben nog niet helemaal over de uitspattingen van het weekend heen.

Zonnet

Vandaag zijn de geluiden heel ver weg.
Verbazend licht is nu dit ijl bestaan.
Het geeft niet wat ik denk of wat ik zeg;
de geest is in het lichaam opgegaan.

Geloof maar alles wat je wilt geloven,
vandaag is elke godsdienst even goed.
Alle zegen komt nog steeds van boven -
ik proef de endorfine in mijn bloed.

Wat ter wereld valt er nog te willen?
Mijn leden voelen aangenaam als lood,
met ogen dicht is al het lichte rood.

(Een koele windvlaag doet me even rillen,
ik voel mijn huid een ogenblik verkillen
en twee seconden denk ik aan de dood.)




Uit de zeer oude doos: bouwjaar 1988. Ik wens u een zo zonnig mogelijk weekend.

Klein pitje

Die recente, geheel onverantwoorde, uitvlucht heeft de laatste restjes winter afdoende uit ons systeem gejaagd, dat moet gezegd worden. Maar onze toch al magere huishoudkas is tot op de bodem geleegd. Zelfs in de voordelige duitse supermarkt vertoon ik me alleen af en toe voor de speciale aanbiedingen en de koffie is deze week een tikje slapper.

In tijden van crisis en gebrek is het mooi om op het platteland te wonen. Met vooruitziende blik hebben we afgelopen winter een houtgestookte CV-ketel geïnstalleerd (hout hebben we genoeg, en gratis) en een gasfles voor de keuken, zodat we de mannen die het gas komen afsluiten gnuivend een kopje van die slappe koffie kunnen aanbieden.

Bovendien hebben de kippen in onze afwezigheid flink doorgelegd en de bejaarde buurvrouw weet nu al niet meer wat te beginnen met al die spinazie in haar moestuin. Ik wel. Kinderen, het is feest! Heden avondeten!


Frittata di spinaci

7 eieren (ze zijn nog lang niet op)
500 gram spinazie (van de bejaarde buurvrouw)
3 blaadjes basilicum (uit de tuin)
klontje boter (achterin de koelkast)
halve ui
handje geraspte parmezaan (van een ouwe korst)
beetje olie


Fruit de gesnipperde ui in de boter, voeg spinazie en basilicum toe en stoof zachtjes in eigen vocht tot dit goeddeels verdampt is. Kluts de eieren met de parmezaan en roer het spinaziemengsel erdoor (beetje zout en peper kan geen kwaad). Bak de omelet op een zacht vuurtje tot hij gaar is en serveer met een glaasje heerlijk kraanwater en oud brood, opgebakken met een drupje olie.

Binnenkort beginnen we lekker aan de brandnetels.

Da capo

Ja, nou, het valt niet mee.

Terugkeren bedoel ik, met een volslagen vacant hoofd en koffers vol vuile was, van een uitstap waarvan ik de afgelopen dagen al met een hortje en een stootje verslag heb gedaan.

Ik zal u er verder niet mee vervelen. Geluk is - laten we eerlijk wezen - slopend saai voor buitenstaanders. Het scheelt dat ik van nature zwartgallig genoeg ben om weldra weer in gezanik te kunnen vervallen.

Ik maak me bijvoorbeeld een beetje zorgen over de nabije toekomst van dit blog.
De lente is definitief doorgebroken hier, er zijn twee (uiteraard schattige) kuikentjes geboren, de rozen willen alweer gesnoeid en het gastenseizoen breekt aan, dus wanneer en waarover dient er geschreven? U moet maar een beetje geduld met me hebben. Of niet, natuurlijk, maar daar hebt u mij niet mee.

Hoe dan ook, het kan zijn dat ik de komende tijd noodgedwongen eens een dagje over moet slaan. Mocht u dat niet kunnen verdragen, dan staat de uitnodiging voor een eenvoudige, maar Italiaanse, dus tamelijk smakelijke, crisismaaltijd nog immer voor u open.

Stomme steen

dichterlijke dinsdag

Ik zat in een gemeenplaats
en sprak er met de maan.

Ik vroeg haar heel beleefd
of zij me uit kon leggen
dat over blauw en zout en wijn
zo weinig valt te zeggen
en waarom was mijn hoofd
de laatste tijd zo leeg?

Zij, rond, ging rustig door
met aan de hemel staan

en zweeg.

Niets